Emir Komuta Zinciri Arasına Sıkışmış Hayatlar, Avrupa’da Katliam Var: Quo Vadis Aida?

“Bize yapılan soykırımı unutursak bunu bir daha yaşamaya mecburuz, size asla intikam peşinde koşun demiyorum ama yapılanları asla unutmayın. Savaşla ilgili her şeyi düşündüm, ama bu yüzyılda Avrupa’nın ortasında bir soykırım yapılabileceğine asla ihtimal vermezdim.” - Aliya İzzetbegoviç Nereye Gidiyorsun, Aida? filmi, 11 Temmuz 1995 yılında Bosna Hersek’in Srebrenitsa şehrinde aralarında kadın ve çocukların olduğu binlerce Bosnalı Müslümanın, eli kanlı Ratko Mladic komutasındaki Sırp askerleri tarafından şehrin ele geçirilmesiyle başlayan kanlı soykırımı konu almaktadır. Diplomasi Çalışmaları Stajyeri Göksu Sunal´ın kaleminden...

Nereye Gidiyorsun, Aida? (Quo Vadis, Aida?) Film Analizi

Size 11 Temmuz neyi hatırlatır? Deniz kıyısındaki bir tatil için en ideal zamanı mı? yoksa yurt dışına çıkmanın tam zamanı olduğunu mu?

Açıkçası 11 Temmuz, Srebrenica’da Sırplar tarafından gerçekleştirilmiş Boşnak soykırımı demek, 11 Temmuz benim için Srebrenica demektir...

Bilge lider Aliya İzzetbegoviç’in de dediği gibi kendini medeniyet olarak tanımlayan devletlerin işlerine gelmeyince her zaman oynadığı gibi üç maymun oynadığı ve göz yumdukları Avrupa’nın ortasında gerçekleşmiş bir soykırım...

Srebrenica törenlerine katılmaya fırsat bulduğum zamanın üzerinden tam dört sene geçmiş. 11 Temmuz 2021 yani bugün, kendisi ile karşılaşmaktan mutlu olduğum “Quo Vadis, Aida” filmini size de tanıtmaktan mutluluk duyarım.

Dünya prömiyerini 2020’nin Eylül ayında Venedik Film Festivalinde yapan ve aynı zamanda Toronto Film Festivali’nde gibi birçok önemli film festivalinde yarışarak ödüller kazanan Türkiye’de ise ekim ayında Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde Uluslararası yarışmada en iyi film ödülünü alan “Quo Vadis, Aida?” filminin yönetmenliği ve senaristliği Bosna-Hersekli Jamila Zbanic tarafından üstlenilmiştir.

Bu filmi özel kılan şey yaşananları, acıları ve dramı bir Bosna-Hersekli bir sanatçının gözünden görmenin yanı sıra, 11 Temmuz 1995 gününde Bosnalı Müslümanların yaşamlarını devam ettirebilmek ve onları korumak için Birleş(eme)miş Milletletlerin aksine, filmin yapımı için birleşebilen Bosna Hersek, Türkiye, Avusturya, Romanya, Hollanda, Almanya, Polonya, Fransa ve Norveç ortak yapımı bu filmi izleme fırsatı yakalayabilmekti.

2020 tarihli “Quo Vadis, Aida?” Filmi, 1995’te yaşanan Srebrenitsa katliamı sırasında Birleşmiş Milletler Temsilciliğinde çevirmen olarak görev alan Aida’nın gözünden aktarılmıştır. Bilgili ve olayların farkında olan, hatta her şeyden önce bir anne üzerinden işlenen savaş ve soykırım teması, aslında Birleşmiş Milletler’in güvenli bölge ilan ettiği Sırbistan- Bosna Hersek sınırındaki Srebrenica kasabasının Birleşmiş Milletlere bağlı Hollandalı askerlerce Sırp askerlerine nasıl teslim edildiğini ve Sırp ordusunun 8 bini aşkın masum Bosnalıyı nasıl dünyanın gözü önünde katlettiğini gözler önüne sermiştir.

Nitekim, Aida’nın yaptığı her çeviride daha da fark ettiği masum Bosnalıların danışıklı dövüşlerle tuzağa düşürüldüğü ve göz göre göre Birleşmiş Milletlerce ölüme terk edilecekleri yaşanılan acıları ve dünyada onların güvenliklerini üstlenen gerçek bir dostlarının olmadığını göstermektedir.

Hollandalı askerlerin kontrolündeki BM üssünde Boşnakların yiyecek, içecek ve tuvalet gibi temel ihtiyaçlarını karşılayacak yerler dahi olmaması en başından beri Bosna halkından vazgeçildiği ve onların ölüme terk edildikleri fikrini desteklemektedir.

Müslüman soyunu kırmak amacıyla erkelerin topluca taranarak öldürüldüğü, masum kadınların tecavüze uğradığı, katledilenlerin toplu mezarlara gömüldüğü bir ortamda Müslüman Bosna Halkının insan olarak görülmediği ve gözden çıkarıldığı aşikardır.

Fakat 11 Temmuz 1995 yılında insanlık için Birleş(eme)miş Milletlerin, emir komuta zinciri kostümüyle üç maymun devletlerin oyunculuğunun aksine katledilen Müslüman Boşnak Halkı hiçbir zaman Sırplara sırt çevirmemiş ve onların kötülüklerine kötülükle karşılık vermek yerine, yapılanları da unutmayarak barış ve mutluluk için çalışmışlardır.

Müslüman Boşnak halkının yeniden doğuşu... Soykırıma inat bir soysuzluk çemberini kırma girişimi... İzledikten sonra uzun süre etkisinden kalacağımız filmimizi herkese içtenlikle tavsiye ederim.

İnsanlık tarihinin kara lekesi olan Srebrenitsa Soykırımı’nın 26. yıldönümünde hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, ailelerine ve Boşnak kardeşlerimize sabırlar dileriz.

Mavi kelebeklerin anısına...

Haziran Ayı Diplomasi Çalışmaları Stajyeri- Göksu Sunal